Επίπεδο οριζόντιο ηλιακό ωρολόγιο (η Αράχνη του Ευδόξου και ο Πελεκίνος του Πατροκλή)

Κώστας Κοτσανάς

Ένα δίκτυο με 11 χαραγμένες ωριαίες γραμμές και τρεις καμπύλες όριζε, με τη βοήθεια του ίχνους της σκιάς της κορυφής του (τοποθετημένου προς το νότο) κατακόρυφου γνώμονα, τις 10 από τις 12 ανισόχρονες (ανάλογα με την εποχή) ημερήσιες ώρες. Η πλησιέστερη καμπύλη στο γνώμονα υποδείκνυε την τροχιά της σκιάς του ήλιου κατά το θερινό ηλιοστάσιο, η μακρινότερη κατά το χειμερινό και η μεσαία (ευθεία γραμμή) κατά τις ισημερίες. Όλο το δίκτυο των γραμμών ονομαζόταν «ανάλημμα» και μερικές φορές περιλάμβανε 4 επιπλέον καμπύλες που όριζαν την τροχιά της σκιάς του ήλιου κατά την είσοδο των υπόλοιπων ζωδίων (μηνών). Αργότερα χρησιμοποιήθηκε κεκλιμένος γνώμονας με κλίση ίση με το γεωγραφικό πλάτος του τόπου (φ) προκειμένου να αρκεί μόνο η διεύθυνση της σκιάς του για την υπόδειξη των ωρών.